NAJDAWNIEJSZE DZIEJE ZABOROWADZIELNICY MIASTA LESZNA
Początki Zaborowa wiążą się z nadaniem przywileju lokacyjnego dla Wojciecha z Błociszewa Gajewskiego - właściciela Zaborowa, starosty wschowskiego. Lokacja prywatnego miasta Zaborowo powstałego na terenie wcześniej istniejącej wsi, miała miejsce 20 marca 1644 roku. Wspomniany przywilej nadany miastu na prawie magdeburskim, miał typową dla tych czasów organizację. Miasto zwolnione było z wszelkich obciążeń, nie podlegało sądom grodzkim tylko własnej zwierzchności sądowniczej, musiało zatem mieć radę miasta i ławników. Oznaczało to, że miało prawo miecza. Wolno też było używać miastu herbu Gajewskich Ostoja, przedstawiającego na czerwonym polu miecz z dwoma księżycami. Patrząc od strony Rydzyny, czyli dóbr Wojciecha Gajewskiego, Zaborowo znajdowało się za borem. Tak możemy tłumaczyć nazwę miejscowości.
W czasach późniejszych miasto używało innego herbu "na srebrnym tle jodła z korzeniami po obydwu stronach czarne głowy byków z wiszącymi kółkami" (Heinrich Wuttke, Städtebuch des Landes Posen, Leipzig 1877, s. 44)
Nadanie przywileju lokacyjnego łączyło się z rozwojem miasta i jego zasiedleniem. Tak jak inne osady z tego okresu, również Zaborowo powiększyło swe zaludnienie przede wszystkim dzięki ludności napływowej, głównie ze Śląska. Byli to przeważnie luteranie i bracia czescy. Wśród nich było wielu wysoko wykwalifikowanych rzemieślników, o których ubiegała się szlachta wielkopolska. Osiedlenie się rzemieślników gwarantowało, bowiem właścicielom miast uzyskanie dużych korzyści materialnych. Fakt ten zdecydował prawdopodobnie o przyjęciu przez Wojciecha Gajewskiego znacznej grupy uchodźców w Zaborowie.
Podczas pożaru Leszna z 1656 roku spłonęło również Zaborowo, stając się podobnie jak Leszno wielkim pogorzeliskiem. Rok później Wojciech Gajewski sprzedał Zaborowo. Nowym właścicielem miasta został Bogusław Leszczyński. W 1738 roku kolejnym właścicielem Zaborowa staje się Aleksander Józef Sułkowski, a po jego śmierci w 1762 roku na mocy podziałów rodzinnych Zaborowo wraz z Lesznem przypadło najmłodszemu synowi Antoniemu Sułkowskiemu. W tym też okresie Zaborowo staje się jednym z ważniejszych ośrodków tkackich w południowo-zachodniej Wielkopolsce. W 1779 roku powstaje w miasteczku bractwo strzeleckie założone przez tutejszych sukienników.
Pod koniec stulecia (XVIII w.) Zaborowo liczyło 929 mieszkańców, 161 domów mieszkalnych, 7 młynów i 4 budynki o przeznaczeniu publicznym. Z własnego dochodu utrzymywało 3 stróżów nocnych. Liczba sukienników wynosiła 96 osób. Ponowny pożar, jaki nawiedził Zaborowo w 1792 roku spowodował jeszcze większe straty. Spłonęły prawie wszystkie zabudowania, w tym też kościół i szkoła ewangelicka. Znów trzeba było miasto przywracać do życia. W 1793 roku Zaborowo wraz z całą prowincją poznańską znalazło się pod panowaniem pruskim. Upadek sukiennictwa w pierwszej połowie XIX wieku spowodował wyludnienie miasteczka, które liczyło wtedy 930 mieszkańców. Na skutek zastoju gospodarczego liczba ta odtąd stale maleje, by w roku 1849 osiągnąć 848 osób, a w 1861 roku - 826 osób.
Najstarszy budynek szkolny w Zaborowie. Dzisiejsze Przedszkole nr 12 przy ulicy Czarnoleskiej (fotografia z lat trzydziestych)
W czasie okupacji hitlerowskiej ludność tych ziem jak i całej Polski narażona była na eksterminację, masowe aresztowania, rozstrzeliwania, zsyłki do obozów pracy, wysiedlenia na tereny Generalnej Guberni. W lasach rydzyńskich hitlerowcy zamordowali 339 Polaków. Pamięć o nich jednak nie umarła. Szkoła nasza po dzień dzisiejszy opiekuje się mogiłami tych, którzy wtedy polegli. Młodzież szkolna, co roku w listopadzie niesie znicze, aby zapalić je i podumać nad tymi mogiłami. Pomimo terroru ze strony okupanta działał w Zaborowie ruch oporu. Już w 1939 roku powstała komórka konspiracyjna pn. ,,Żaba". Niezwłocznie po wyzwoleniu w 1945 roku przystąpiono do odbudowy państwa polskiego. Na nowo też szkoła w Zaborowie 1 ? 2 III 1945 roku otworzyła swoje podwoje w budynku znajdującym się w samym centrum Zaborowa, gdzie istnieje do dzisiaj. Pierwszego sierpnia 1977 roku w związku z reorganizacją administracyjną, Zaborowo i Gronowo zostały przyłączone do Leszna. Wraz z tą zmianą szkoła stała się oficjalnie Szkołą Podstawową nr 4.
Dawne miasteczko zachowało pierwotny układ przestrzenny z rozległym rynkiem i dwoma równoległymi ulicami głównymi. Budynek szkolny, usytuowany pośrodku rynku, wzniesiony został na początku XX wieku dla administracji miejscowego majątku ziemskiego. W okresie międzywojennym należał do polskiej straży granicznej. Najcenniejszym zabytkiem Zaborowa jest kościół parafialny, dawny zbór luterański, usytuowany na wschód od rynku, przy ulicy Czarnoleskiej. Jego daleka od ozdobności architektura na swój sposób odzwierciedlała duchowość osiadłych tutaj śląskich tkaczy. Pierwszy zbór, wzniesiony około 1652 roku płonął dwukrotnie: w 1656 i 1792 roku. Dzięki wsparciu finansowemu ks. Antoniego Sułkowskiego oraz gmin ewangelickich, kościół został szybko odbudowany.
Data 1795 roku na chorągiewce wieżowej upamiętnia rok zakończenia budowy świątyni. W 1964 roku została erygowana parafia pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej. Kościół posiada konstrukcję szkieletową. W polu głównym ołtarza znajduje się wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Organy, najstarsze z zachowanych w Lesznie, pochodzą z 1800 roku. Na cmentarzu przykościelnym ustawiono niewielką, drewnianą dzwonnicę. Dzwony pochodzą z 1865 i 1904 roku. Od północy do placu kościelnego przylega cmentarz z kaplicą z XIX wieku.
Na południowym krańcu Zaborowa, przy drodze do Góry rozciągają się tereny podworskie z zabudowaniami folwarcznymi z przełomu XIX/XX wieku. Budynek mieszkalny zachował relikty dawnego dworu zarządcy. Folwark należał w XIX wieku do majętności Antoniny, zaś po 1926 roku do majątku Strzyżewice. Na zachód od Zaborowa znajduje się rozległy zbiornik wody, stanowiący wypełnienie eksploatowanego tu przez wiele lat żwirowiska. Na krańcu Zaborowa, przed torami kolejowymi, znajdują się zabudowania Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Ujęcie wody i stacja pomp istnieją na tym miejscu od 1899 roku. Od strony ulicy Wodnej zachował się ceglany budynek z XIX wieku oraz pozostałości miejskiego basenu kąpielowego, otwartego przy stacji pomp w 1931 roku.